Sốc phản vệ không phải trường hợp xảy ra thường xuyên, nhưng đây là trường hợp nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong. Vậy cách xử lý sốc phản vệ khi tiêm vaccine COVID-19 là gì, mời bạn cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Nội dung chính trong bài:
Tại sao bị sốc phản vệ?
Sốc phản vệ là gì?
Tại sao bị sốc phản vệ?
Cách xử lý sốc phản vệ khi tiêm vaccine COVID-19
Cơ chế nảy sinh sốc phản vệ
Cách xử lý sốc phản vệ khi tiêm vaccine COVID-19

Tại sao bị sốc phản vệ?

Sốc phản vệ là gì?

Sốc phản vệ là một kiểu phản ứng dị ứng cấp tính nặng và đe dọa trực tiếp tới tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Với sự xuất hiện đột ngột của giãn mạch và thành mạch tăng tính thẩm thấu, phế quản nhạy cảm quá mức, sốc phản vệ là một hội chứng lâm sàng dễ nhận biết.

Sốc phản vệ là tình trạng một số chất hóa học được giải phóng bởi hệ miễn dịch trong phản vệ khiến bạn bị sốc.

Một số trường hợp có thể xác định được nguyên nhân gây ra sốc phản vệ nhưng một số khác lại rất khó để có thể xác định bởi nguyên nhân gây ra có thể là có sự kết hợp của nhiều nguyên nhân khác nhau, việc chẩn đoán càng trở nên khó khăn hơn. Khoảng 20% những trường hợp bị sốc phản vệ không xuất hiện các triệu chứng ở da hay niêm mạc, số khác lại xuất hiện triệu chứng ở hệ tuần hoàn như giảm huyết áp.cách xử lý sốc phản vệ sau tiêm covid-19

Sự tương tác giữa kháng nguyên và kháng thể dẫn đến cơ thể xuất hiện một lượng lớn các yếu tố gây giãn mạch, huyết áp giảm khiến cơ thể có thể bị sốc phản vệ. Sốc do tiêm kháng sinh penicillin là loại sốc phản vệ hay gặp nhất.

Tại sao bị sốc phản vệ?

Cơ thể chống lại virus bằng cách tạo ra các kháng thể, giải phóng các chất độc, huy động các tế bào bảo vệ để đối phó với “kẻ xâm nhập”. Một cuộc chiến có thể để lại ít nhiều tổn thất. Trong một số trường hợp, quá trình có thể gây sốc phản vệ, dẫn đến viêm và sưng các mô.

Cách xử lý sốc phản vệ khi tiêm vaccine COVID-19

Cơ chế nảy sinh sốc phản vệ

Cơ chế nảy sinh sốc phản vệ trải qua 3 giai đoạn:

  • Giai đoạn 1 – giai đoạn mẫn cảm: Khi dị nguyên đi vào cơ thể, tình trạng sốc phản vệ bắt đầu xảy ra. Dị nguyên đi vào cơ thể qua đường tiêm truyền hoặc có thể do ăn uống, do hít phải hoặc tiếp xúc qua da, tại đây dị nguyên gặp đại thực bào. Đại thực bào được hoạt hóa, các thông tin được truyền qua ARN và tiết ra chất interleukin (IL 1). TCD4 được hoạt hóa bởi IL1, với sự tham gia của các phức hợp chuyển lớp 1 và 3, thứ lớp của TCD4 là TH1 và TH2 bị tác động.

Vai trò của TH2 được thể hiện một cách rõ rệt trong trường hợp bị sốc phản vệ do thuốc, với sự tham gia của IL 4 và IL5 dẫn đến sự sản sinh IgE.

Kháng thể IgE từ tế bào plasma chui qua màng tương báo và được gắn trên bề mặt của dưỡng bào.

  • Giai đoạn 2 – giai đoạn hóa sinh bệnh: dị nguyên kết hợp với IgE giải phóng nhiều loại hoạt chất trung gian: serotonin, histamin…
  • Giai đoạn 3 – giai đoạn sinh lý bệnh: Các hoạt chất trung gian gây tác động khiến cho động mạch bị giãn, huyết áp giảm, phế quản bị co thắt gây nên những cơn đau ở vùng bụng, động mạch não bị co khiến cảm thấy đau đầu, choáng hoặc có thể là hôn mê.

Hậu quả của cơ chế này chính là tăng tính thẩm thấu mao quản và việc nhạy cảm quá mức của phế quản khiến cho mạch ngoại biên bị giãn, tính thẩm thấu thành mạch tăng, thể tích tuần hoàn bị giảm dẫn đến tình trạng tụt huyết áp, hoạt động của cơ tim bị ảnh hưởng bên cạnh đó phế quản bị co thắt thanh quản bị phù nề, đường hô hấp bị hẹp lại gây nên tình trạng suy hô hấp cấp.

Sốc phản vệ xảy ra khi cơ thể có cơ địa dị ứng, tức là có thể xảy ra với người này nhưng có thể lại không xảy ra đối với người khác.

Cách xử lý sốc phản vệ khi tiêm vaccine COVID-19

Đối với những người có tiền sử dị ứng, phải nói cụ thể với nhân viên y tế khi khám sàng lọc, đồng thời hãy hỏi bác sĩ liệu có thể tiêm loại vaccine Covid-19 khác hay không. Đặc biệt là 3 loại tiền sử sau:
– Từng có tiền sử dị ứng với bất kỳ dị nguyên nào.
– Tiền sử dị ứng nặng, bao gồm cả phản vệ.
– Tiền sử dị ứng với vaccine và bất kỳ thành phần nào của vaccine.
Liên quan đến vấn đề này, CDC Mỹ cho biết, tình trạng dị ứng tức thời thường xảy ra trong vòng 4 giờ sau khi tiêm. Ngoài ra, người bị dị ứng còn có thể xuất hiện nhiều triệu chứng như phát ban, sưng tấy và khò khè (suy hô hấp). Nghiêm trọng hơn, người tiêm còn có thể bị sốc phản vệ, phải nhập viện cấp cứu kịp thời.
CDC cũng khuyến cáo thêm, nếu mọi người bị dị ứng nghiêm trọng với bất kỳ thành phần nào của vaccine Covid-19 thì không nên tiêm phòng.
Về cách xử lý phản vệ sau tiêm vaccine ngừa Covid-19 khi gặp những trường hợp này, phải nhanh chóng làm những thao tác sau:
– Nếu người bệnh xuất hiện các triệu chứng điển hình, nhân viên y tế phải tiêm ngay lập tức epinephrine, càng sớm càng tốt, không được chần chừ do dự. Đồng thời, liên hệ khẩn cấp cho các dịch vụ y tế và chuyển bệnh nhân lên tuyến chăm sóc y tế cao hơn.cách xử lý sốc phản vệ sau tiêm covid-19
– Nếu bệnh nhân chỉ bị ngứa và sưng giới hạn tại chỗ tiêm, cần theo dõi chặt chẽ về sự phát triển của các triệu chứng điển hình (ngoài thời gian quan sát khuyến cáo đã nêu ở trên, nếu cần), tuyệt đối không lãng phí thời gian làm các xét nghiệm cận lâm sàng.
– Đối với những trường hợp lớn tuổi, không có chống chỉ định sử dụng epinephrine để điều trị phản vệ. Còn với người có thai cần xử trí giống như người không mang thai. Nhân viên y tế vẫn phải theo dõi chặt chẽ để bảo đảm huyết áp và duy trì tưới máu đầy đủ cho thai nhi.
Việc tiêm vaccine ngừa COVID-19 là điều rất cần thiết, thế nhưng mọi người cũng cần phải thật cẩn trọng, tránh vô tình khiến bản thân gặp nguy hiểm. Khi có những biểu hiện lạ, hãy gọi ngay cho cơ quan y tế gần nhất để được hỗ trợ kịp thời.
0 0 bình chọn
Article Rating